Levensverzekeringen; wat zijn dat en welke soorten zijn er?

Levensverzekeringen; wat zijn dat en welke soorten zijn er?

Een levensverzekering is een verzekering waarbij de uitkering afhangt van het leven van de verzekerde. De einddatum van de verzekering spreek je af bij de start van de verzekering. Je kunt afspreken dat de verzekering uitkeert als de verzekerde op de einddatum in leven is, of als de verzekerde voor de einddatum overlijdt. Een combinatie van beide is ook mogelijk.

Bij een levensverzekering heb je te maken met drie rollen:

• de verzekeringnemer: dit is de natuurlijke persoon of rechtspersoon (bv. een BV of een maatschap) die de verzekering heeft afgesloten; in principe is de verzekeringnemer ook degene die de premie/koopsom verschuldigd is
• de verzekerde: dit is een natuurlijk persoon op wiens leven de verzekering is afgesloten; dus zijn of haar leven of overlijden bepaalt of er wordt uitgekeerd
• de begunstigde(n): dit is de natuurlijke persoon of rechtspersoon die de uitkering ontvangt; meestal is dit dezelfde als de verzekeringnemer.

De standaard begunstiging is als volgt:

1. de verzekeringnemer
2. de echtgeno(o)t(e) van de verzekeringnemer
3. de kinderen van de verzekeringnemer
4. de erfgenamen van de verzekeringnemer

Voordat een levensverzekering wordt afgesloten is het belangrijk dat er wordt nagedacht over wie welke rol moet hebben. Dit om bijvoorbeeld te voorkomen dat er teveel erfbelasting wordt betaald. Voor dit soort vragen is onafhankelijk advies noodzakelijk.

Levensverzekeringen kun je op verschillende manieren indelen, namelijk:

Betaalfrequentie

Onderscheid kan worden gemaakt in:

• Een verzekering waarbij je een éénmalige premie betaalt (koopsomverzekering)
• Een premiebetalende verzekering; hierbij betaal je per periode (per maand, kwartaal, halfjaar of jaar)
• Een combinatie van beiden

Deze drie vormen zeggen iets over de wijze van betalen van de premie. Maar daarnaast heb je levensverzekeringen die iets zeggen over het doel waarmee ze worden afgesloten.

Doel van de levensverzekering

• Een overlijdensrisicoverzekering; alleen bij overlijden van de verzekerde voor een bepaalde datum vindt er een uitkering plaats
• Een kapitaalverzekering; als de verzekerde in leven is op de afgesproken einddatum wordt er een vooraf afgesproken bedrag uitgekeerd
• Een beleggingsverzekering; als de verzekerde in leven is op de afgesproken einddatum, wordt er een bedrag uitgekeerd waarvan de hoogte afhankelijk is van beleggingsresultaten
• Een gemengde verzekering; als de verzekerde voor een bepaalde datum overlijdt of op een bepaalde datum in leven is, vindt er een uitkering plaats. Dit is eigenlijk een combinatie van een overlijdensrisicoverzekering en een kapitaal/beleggingsverzekering
• Een renteverzekering; hierbij wordt de uitkering niet in één keer gedaan, maar in periodieke termijnen

Soms kunnen levensverzekering verpand zijn aan bijvoorbeeld de bank die een hypotheeklening heeft verstrekt. Verpanding houdt in dat de uitkering die uit de verzekering volgt direct aan de pandnemer (bijvoorbeeld de bank) wordt gedaan. Daarmee heeft de pandnemer zekerheid dat de schuld (deels) wordt afgelost.

Belastingregels van toepassing

Daarnaast kunnen de belastingregels die op de verzekering van toepassing zijn nog onderscheid maken bij levensverzekeringen. Onderscheid kan worden gemaakt in de volgende vormen:

• Lijfrenteverzekering; hierbij is de premie fiscaal aftrekbaar (hoogte afhankelijk van het inkomen) in belasting box 1 en is de uitkering te zijner tijd belast; de opgebouwde waarde van de verzekering is tijdens de looptijd niet belast in box 3
• Kapitaalverzekering Eigen Woning; hierbij is de premie niet fiscaal aftrekbaar en de waarde niet belast tijdens de looptijd in box 3; wel moet de uitkering op de einddatum worden gebruikt om de hypotheek (deels) af te lossen

De term lijfrente wordt gebruikt om de fiscale spelregels van het product te duiden. Feitelijk kan het worden opgedeeld in een fase waarin de opbouw plaatsvindt (hierbij is de inleg (premie en/of koopsom) fiscaal aftrekbaar) en een fase waarin de uitkeringstermijnen worden gedaan. Het is dan ook een financieel product dat zorgt voor een (aanvulling op het) inkomen vanaf pensionering. Letterlijk genomen is dat een periodieke uitkering (= rente; verzekeringsterm voor periodieke uitkering) op een leven (=lijf). Zolang de verzekerde (persoon op wiens leven de lijfrente is afgesloten) in leven is, wordt er uitgekeerd. Of juist als de verzekerde voor een bepaalde datum overlijdt, vindt er een uitkering plaats.

Sinds 2008 is het ook mogelijk een lijfrente af te sluiten in de vorm van een bank- of beleggingsrekening. Het belangrijkste verschil met een levensverzekering is dat er altijd een uitkering plaatsvindt; bij een levensverzekering hangt het af van de gekozen variant of er wordt uitgekeerd en hoeveel. Bij een bancaire lijfrente zal de uitkering altijd 100% van het opgespaarde/belegde saldo worden uitgekeerd, ofwel aan de rekeninghouder ofwel aan de nabestaande(n).

Welke verzekeringsvariant voor u het meest passend is, is vooraf niet te zeggen. Misschien is een bancair product wel een betere optie. Mocht u hierover meer informatie willen, neem dan contact met ons op.

Jeroen Boers, directeur & consultant